بررسی عناصر طبیعی و ماوراءطبیعی در نبردهای شاهنامه

با توجه به این که شاهنامه اثری حماسی است و نمودار عظمت، بزرگی و دلاوری های ایرانیان برای حفظ حیات و تمامیت ارضی این سرزمین، شالوده ی آن برجنگ و نبرد استوار است؛ لذا بررسی و شناخت ساختار و عناصر نبردهای آن، ما را با ذهنیّات و طرز اندیشه ی پدید آورندگان آن آشنا می سازد. بر این اساس این نوشتار به بررسی عناصر طبیعی و ماوراءالطبیعی، به عنوان بخشی از عناصر این نبردها پرداخته و برای این کار، مجموعاً 198 نبرد در شاهنامه استخراج گردیداست که به تحلیل و بررسی آن ها پرداخته شده است. عناصر موجود در نبردها عبارتند از : طرفین نبرد، آمرین نبرد، نوع نبرد، علت نبرد، وسایل و تجهیزات نبرد، عناصر طبیعی و ماوراء الطبیعی نبردها، سپس ساختارهای رزمی شاهنامه؛ یعنی طرفین نبرد که مشتمل است بر پادشاهان، پهلوانان، حیوانات طبیعی و ماوراء الطبیعی، سپاه ایران و کشورهای مهاجم بررسی شده است و در ادامه به معرفی و تحلیل عناصر طبیعی که از کنترل انسان خارج بوده و در واقع در اختیار انسان نیستند؛ مانند دریا، باران، زمین، کوه، ابر وغیره و عناصر ماوراء الطبیعی که نیروهایی هستند که به طور معمول خارج از دسترس انسان ها می باشند؛ مثل سحر و جادو، جن، سیمرغ و غیره پرداخته و در ادامه بسامد و درصد آماری آن ها در شاهنامه نشان داده شد. بیان این موضوع از این جهت قابل اهمیّت است که می توان به این وسیله نقش و جایگاه عناصر طبیعی و ماوراء الطبیعی و همچنین نوع نگرش گذشتگان به این عوامل را نشان داد. عواملی که در جای جای شاهنامه برای پیشبرد داستان و غلبه بر حریفان، از آن ها استفاده شده است در پایان نیز نتایج حاصل از این رساله در قالب جدول هایی دیگر ارائه شده است.